Sinterklaas op bezoek!

Op vrijdag 28 november was het een gezellige drukte in de pastorie van de Martinuskerk in Medemblik. Tijdens de kinderkerk kregen de kinderen van onze Titus Brandsma parochie hoog bezoek: Sinterklaas zelf kwam langs.

Al vroeg kwamen de kinderen binnen met rode wangen van de spanning. In hun handen hadden ze brieven, tekeningen en knutselwerken, allemaal met zorg gemaakt voor de Sint.

Sinterklaas nam de tijd voor iedereen. Hij luisterde naar de vragen en verhalen van de kinderen, bewonderde de kunstwerkjes en maakte samen met hen grapjes en liedjes. De sfeer was warm en vrolijk, alsof de pastorie even veranderde in een grote huiskamer waar iedereen welkom is.

Aan het einde van het bezoek had Sinterklaas nog een heel bijzonder geschenk: een beeldje van het Kind Jezus. Dat beeldje heeft hij bewust achtergelaten, als teken dat Hij, Jezus, de echte Gast is die wij verwachten in deze weken voor Kerstmis. Het staat nu tussen ons, heel eenvoudig, maar met een diepe betekenis.

De muts of de mijter?

Als wij aan Sinterklaas denken, zien we al snel die rode mantel en de mijter voor ons. Tegelijkertijd is er in december ook die andere man met witte baard die overal opduikt: de Kerstman met zijn rode muts en slee. Maar voordat er een rode muts met een witte pompon was, droeg hij een bisschopsmijter. Voordat er suikerstokken waren, was er een kruis. Voordat de Kerstman in reclames en films verscheen, was er een echte bisschop met een groot hart: Sint Nicolaas van Bari.

Deze heilige Nicolaas, op wie onze Sinterklaas is gebaseerd, werd in de 3e eeuw geboren in Myra, in het huidige Turkije. Volgens een oude levensbeschrijving van Michaël de Archimandriet groeide Nicolaas op in Patara, in een gelovig gezin. Als jonge man erfde hij een groot vermogen. Geïnspireerd door de woorden van Jezus: “Verkoop alles wat je hebt en geef het aan de armen”, besloot hij zijn rijkdom niet voor zichzelf te houden, maar te delen met de meest kwetsbaren.

Nicolaas werd later bisschop en stond bekend om zijn moed en zijn zorg voor de mensen die aan hem waren toevertrouwd. Tijdens de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus werd hij verbannen en opgesloten. Toch bleef hij trouw aan zijn geloof en speelde hij later een rol op het belangrijke Concilie van Nicea. Hij stierf op 6 december 343, de dag waarop we nog altijd zijn feest vieren.

Een van de beroemdste verhalen over hem is dat van de drie zusters. Hun vader was zo arm dat hij geen bruidsschat kon betalen. Daardoor dreigden de meisjes in de prostitutie te belanden. Toen Nicolaas dat hoorde, sloop hij drie nachten achter elkaar langs hun huis en liet telkens een zak met goud door het raam vallen. Zo konden de dochters toch trouwen en kregen ze een toekomst in waardigheid.

Uit dit soort verhalen is de traditie ontstaan om op 6 december geschenken te geven. Al in de 12e eeuw zien we verwijzingen naar dit gebruik in Frankrijk en later ook aan het hof van koning Filips II. Langzamerhand groeide de figuur van Sinterklaas, die uiteindelijk in Nederland een vaste plek kreeg in onze cultuur. Nederlandse kolonisten namen hem vervolgens mee naar Nieuw-Amsterdam, het huidige New York.

Daar, in Amerika, begon Sinterklaas langzaam te veranderen. In 1773 dook hij op in de krant en rond 1860 tekende cartoonist Thomas Nast hem in een slee met rendieren op de Noordpool. Later kwamen er elfen bij, een dikke rode jas, een vrolijke muts en uiteindelijk ook Rudolph met de rode neus. Zo groeide hij uit tot de Kerstman zoals we die nu kennen.

Toch is het goed het verschil te blijven zien. Terwijl de Kerstman vaak gekoppeld wordt aan reclame, overvloed en “hoe meer hoe beter”, staat de heilige bisschop Nicolaas voor iets anders: echte vrijgevigheid, delen met wie minder heeft, oog hebben voor elkaar. Hij vloog niet in een slee door de lucht, maar liep gewoon op de aarde, tussen de mensen.

En precies daar raakt zijn verhaal aan wat wij in de Advent vieren. Sinterklaas is leuk en gezellig, met cadeautjes, liedjes en pepernoten. Maar zijn voorbeeld wijst verder, naar het grootste geschenk dat wij mogen ontvangen. In deze weken van Advent verwachten wij Jezus, die naar ons toekomt als Kind. Hij brengt ons geen speelgoed of chocolade, maar iets dat veel dieper gaat: Gods liefde die onder ons wil wonen.

Het kleine beeldje van het Kind Jezus dat Sinterklaas bij ons achterliet, herinnert ons daaraan. Telkens als we ernaar kijken, mogen we denken: dit is het echte hart van deze tijd. Te midden van alle lijstjes, pakjes en gezelligheid is Hij het grootste cadeau. Mogen we, net als Sint Nicolaas, leren om royaal te delen, om om te zien naar elkaar en om plaats te maken voor Jezus in ons huis en in ons hart.